10 czerwca 2025 roku Konwent Marszałków Województw RP przyjął stanowisko w sprawie wdrażania komponentu regionalnego w ramach Planu Społeczno-Klimatycznego. Samorządy regionalne wyraziły zadowolenie z dotychczasowej współpracy z rządem, ale jednocześnie wskazały na pilne potrzeby związane z dalszym etapem przygotowań.

Konwent z uznaniem przyjął fakt włączenia przedstawicieli regionów w prace nad projektem Planu Społeczno-Klimatycznego (PSK). Podkreślono, że tylko ścisła współpraca administracji rządowej i samorządowej pozwoli na opracowanie rozwiązań, które będą jednocześnie efektywne, administracyjnie wykonalne i odpowiadające na potrzeby mieszkańców.

Marszałkowie zaznaczyli, że regiony – jako doświadczone Instytucje Zarządzające funduszami unijnymi – są gotowe podjąć się roli Instytucji Pośredniczących przy wdrażaniu Funduszu Społeczno-Klimatycznego. W związku z tym oczekują elastycznych mechanizmów wdrożeniowych oraz uniknięcia nadmiernych obciążeń administracyjnych i finansowych.

Postulaty Konwentu Marszałków

W przyjętym stanowisku wskazano kluczowe warunki skutecznego wdrażania komponentu regionalnego PSK:

• Wskaźniki efektywności mają być weryfikowane zbiorczo na poziomie każdego komponentu regionalnego, a nie indywidualnie dla poszczególnych województw.

• Wszystkie regiony powinny mieć zapewniony dostęp do środków na prefinansowanie inwestycji po osiągnięciu tzw. kamieni milowych.

• Środki z budżetu państwa mają wspierać zarówno prefinansowanie wkładu własnego, jak i pokrycie kosztów VAT – na równych zasadach jak w części krajowej.

• Konieczna jest intensyfikacja wspólnych prac nad ustawą regulującą wdrażanie Funduszu oraz porozumieniami określającymi obowiązki administracyjne.

Marszałkowie zaproponowali także utworzenie zespołu roboczego, w którym znaleźliby się przedstawiciele rządu (w tym MFiPR i MF) oraz reprezentanci regionów. Zadaniem zespołu byłoby wypracowanie szczegółowych rozwiązań dotyczących systemu wdrażania Funduszu.

Zmiany w sektorze transportu i wsparcie dla kolei

W odniesieniu do komponentu transportowego Konwent zaproponował uproszczenie struktury interwencji poprzez połączenie inwestycji w infrastrukturę pasażerską transportu autobusowego z projektami węzłów przesiadkowych. Zdaniem marszałków rozdzielenie tych działań prowadzi do niepotrzebnych komplikacji interpretacyjnych.

Jednocześnie samorządy regionalne podtrzymały gotowość do inwestycji w nowoczesny, nisko- i bezemisyjny tabor kolejowy – uznając ten kierunek za kluczowy dla realizacji celów klimatycznych na poziomie województw.

Współpraca z rządem i Komisją Europejską

Konwent wyraził wdzięczność dla Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej za dotychczasową współpracę i zadeklarował chęć jej kontynuacji. Koordynację prac nad komponentem regionalnym powierzono Województwu Małopolskiemu.

W końcowej części stanowiska marszałkowie podkreślili swoje zaangażowanie w dalsze prace – zwłaszcza w kontekście negocjacji z Komisją Europejską. Jak zaznaczono, doświadczenie regionów we wdrażaniu polityki spójności stanowi istotny zasób, który powinien być w pełni wykorzystany na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej.