Centrum Kompetencji STOS na Politechnice Gdańskiej to unikatowa w skali kraju innowacyjna jednostka, w której wykorzystywane będą ogromne ilości danych, czego efektem będą skomplikowane obliczenia. Zajmować się tym będzie superkomputer Kraken. A wszystko to powstało dzięki ok. 90 mln zł ze środków Unii Europejskiej.

Uroczyste uruchomienie superkomputera odbyło się 25 kwietnia 2023 r. We wciśnięciu symbolicznego przycisku „start” i obudzeniu Krakena uczestniczył m. in. Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego.

Cyfrowe serce regionu

Adres ulica Traugutta 75. Jeszcze niedawno pusta działka w pobliżu Szubienicznej Góry. Teraz bije tam informatyczne serce Pomorza. To właśnie tam powstało Centrum Kompetencji STOS (Smart and Transdisciplinary knOwledge Services) Politechniki Gdańskiej. Ta angielska nazwa większości mieszkańców naszego regionu nic nie powie.

– Ale jest to wyjątkowe miejsce. Miejsce, z którego możemy być dumni. Dzięki STOS wchodzimy na nowy poziom rozwoju, a Pomorze stanie się ważnym miejscem na cyfrowej mapie Europy – mówił Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego.

Otwarcie centrum i uruchomienie superkomputera może przełożyć się również na napływ do Gdańska jeszcze większej liczby młodych i zdolnych ludzi, którzy zwiążą się z naszym regionem na stałe.

Czym zatem jest tajemniczy STOS?

Integralną częścią nowego obiektu jest podziemna serwerownia. Te pomieszczenia spełniają najwyższe światowe standardy bezpieczeństwa. Dane chronione są przed wodą, ogniem, a nawet polem elektromagnetycznym. Są tu agregaty wody lodowej i prądu. To znajduje się pod ziemią. A na wyższych piętrach budynku znajdziemy salę konferencyjną i liczne pomieszczenia naukowe. Trzeba bowiem pamiętać, że STOS to nie tylko miejsce.

– To przede wszystkim ludzie. Pracownicy naukowi i studenci. Wszyscy będą mogli korzystać z możliwości superkomputera – wyjaśniał Krzysztof Wilde, rektor Politechniki Gdańskiej.

To właśnie STOS stworzy warunki do realizacji projektów badawczych dla społeczności akademickiej na Pomorzu. Wspomoże również firmy i otoczenie społeczno-gospodarcze uczelni przy realizacji dużych przedsięwzięć biznesowych. Będzie wykorzystywane także do badań wdrożeniowych służących komercjalizacji nauki.

Sercem całego STOS jest superkomputer Kraken

– To jeden ze stu najmocniejszych superkomputerów na świecie. Jego moc obliczeniowa to 13,6 petaflopsów. To, co zwykły komputer czy laptop liczyłby tysiąc godzin, Kraken zrobi w sekundę – opisywał projekt Henryk Krawczyk, dyrektor CI TASK. – To zespół superkomputerów o różnej wielkości i mocy – dodał.

Warto wiedzieć, że Kraken to nie duża szafa z migającymi światełkami, jaką mogliśmy widzieć w wielu filmach. A co może nowy „pracownik” Politechniki Gdańskiej? Śmiało można powiedzieć, że wszystko lub prawie wszystko.

– Symulacje numeryczne to podstawa przyszłości. Naukowych zastosowań superkomputera jest nieograniczona ilość. Dzięki temu rozwijają się takie nauki jak: inżynieria medyczna, chemia biomedyczna czy technologie ochrony środowiska – mówił rektor PG.

Dzięki Krakenowi będzie możliwe rozwijanie choćby sztucznej inteligencji. Superkomputer pomoże również w modelowaniu zagadnień związanych z energetyką jądrową. Pełną swoją moc Kraken osiągnie w grudniu 2023. Ale co ważne, jego możliwości mogą być stale poszerzane.

Ćwierć miliarda złotych

Cały projekt, czyli budowa Centrum Kompetencji STOS i instalacja superkomputera KRAKEN jest wyjątkowa jeszcze z jednego względu. Chodzi o finanse.

– Cała inwestycja kosztowała ok.156 mln zł. W tej kwocie 90,1 mln zł to dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej – podkreśla Mieczysław Struk.

Ale to nie wszystko. Do tej kwoty należy doliczyć środki, za które Politechnika Gdańska dokupiła dodatkowy sprzęt oraz wsparcie z Ministerstwa Edukacji i Nauki. Łącznie całkowity koszt inwestycji sięgnie nawet 250 mln zł.