W Teatrze Muzycznym w Lublinie odbyły się uroczyste obchody związane z upamiętnieniem 81. rocznicy Akcji Reinhardt. Celem wydarzenia zatytułowanego „Pamięć jest naszym obowiązkiem” jest edukowanie mieszkańców regionu oraz przekazanie prawdy historycznej o zbrodni dokonanej przez Niemców na ludności żydowskiej w latach 1942-1943. W uroczystości wziął udział marszałek Jarosław Stawiarski.

W trakcie obchodów 81. rocznicy Akcji Reinhardt uczestnicy wysłuchali wykładu historycznego prof. Sabiny Bober z Pracowni Studiów nad Holokaustem Żydów Polskich i Europejskich KUL. TVP3 Lublin zaprezentowało cykl reportaży „Szlakiem lubelskich sztetli”, o których opowiedział dyrektor lubelskiego oddziału TVP Ryszard Montusiewicz. Całość zakończył koncert artystów Teatru Muzycznego w Lublinie.

– Diaspora żydowska była przez wieki bardzo liczna w Polsce, dlatego że byliśmy krajem otwartym i tolerancyjnym. Żydzi byli naszymi sąsiadami, tworzyli polską państwowość, gospodarkę, kulturę i nie można tego wymazać z pamięci. Akcję Reinhardt trzeba przypominać, ponieważ była to największa w historii próba systemowego mordowania całego narodu. Takie obchody organizujemy przede wszystkim po to, żeby historia nie była relatywizowana, żeby Niemcy nie próbowały unikać odpowiedzialności za tę zbrodnię – mówił Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

Rok temu, tj. 16 marca 2022 roku, Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie zapoczątkował obchody Akcji Reinhardt, które zakończą się w listopadzie 2023 roku. Zaplanowane na półtora roku wydarzenia odbywają się we wszystkich powiatach, w których przed wojną żyli polscy Żydzi i zostali zamordowani przez okupanta niemieckiego. Wśród inicjatyw w województwie lubelskim odbyło się m.in.: odsłonięcie pomników, wizyty edukacyjne w Miejscach Pamięci, sprzątanie cmentarzy żydowskich, wykłady i koncerty, wycieczki śladami Żydów, którzy zamieszkiwali Lubelszczyznę, a także uroczystości mające na celu uczczenie ofiar.

– Podczas Akcji Reinhardt zginęli również Żydzi z byłych republik sowieckich. Przyjmuje się, że w latach 1942-1943 zostało zamordowanych blisko 2 mln osób. Dzisiaj do tych wydarzeń powracamy i chcemy kontynuować poszukiwania miejsc, gdzie byli obecni Żydzi, gdzie mieszkali przez całe lata. Robimy to po to, żeby ta sytuacja sprzed 81 lat już nigdy się nie powtórzyła – dodała prof. Sabina Bober z Pracowni Studiów nad Holokaustem Żydów Polskich i Europejskich KUL.

TVP3 Lublin wyprodukowało w ubiegłym roku 25 reportaży „Szlakiem lubelskich sztetli”. W 2023 roku będzie kontynuować realizację i emisję 25 nowych reportaży w kolejnych miejscowościach: Zamość, Szczebrzeszyn, Adamów i Serokomla, Łomazy, Kock, Parczew, Dęblin, Łęczna, Ostrów Lubelski, Firlej, Uchanie, Łaszczów, Kurów, Końskowola, Józefów nad Wisłą, Bychawa, Trawniki, Kraśniczyn, Rejowiec, Łuków, Biłgoraj, Stoczek Łukowski, Frampol, Tarnogród, Opole Lubelskie i Poniatowa.

Akcja Reinhardt

Kryptonim „Reinhardt” oznaczał operację eksterminacji Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i okręgu białostockiego przeprowadzoną w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski w ramach Endlösung der Judenfrage (tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej). Na Lubelszczyźnie powstały dwa z trzech obozów przeznaczonych do natychmiastowej zagłady Żydów: Bełżec i Sobibór, a także Majdanek.

Akcja Reinhardt rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. od likwidacji getta na Podzamczu. W akcji uczestniczyli esesmani oraz oddziały pomocnicze składające się z jeńców radzieckich z obozu szkoleniowego w Trawnikach. Stanowili oni też obsługę obozów zagłady.

Nad ranem 17 marca pierwszy transport z lubelskiego Umschlagplatzu został wysłany do obozu zagłady w Bełżcu. Wywieziono ok. 1,5 tys. osób. Te akcje trwały z kilkudniową przerwą do 15 kwietnia. W ich trakcie wywieziono do Bełżca około 26 tys. Żydów. Na miejscu rozstrzelano około 1,5 tys. osób. Tam też w sumie zginęło ok. 450 tys. Żydów.

Akcja Erntefest realizowana była w dniach od 3 do 4 listopada 1943 r. W pierwszym dniu zamordowano Żydów przebywających w Lublinie i na Majdanku oraz w obozie pracy w Trawnikach. Następnego dnia wymordowano Żydów w obozie pracy w Poniatowej. Sumując, podczas akcji Erntefest zamordowano ponad 42 tys. osób.

Od połowy marca 1942 r. do listopada 1943 r. w ramach Akcji Reinhardt zamordowano około 2 mln Żydów, którzy zginęli w wyniku rozstrzeliwań w likwidowanych gettach, zmarli w transportach deportacyjnych lub zostali zagazowani w obozach śmierci. Szacuje się, że w obozach zagłady w Bełżcu, Sobiborze i na Majdanku zostało zamordowanych około 700 tys. Żydów.

Wydarzenie „Pamięć jest naszym obowiązkiem” w Teatrze Muzycznym zorganizowali: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Kuratorium Oświaty w Lublinie, Pracownia Studiów nad Holokaustem Żydów Polskich i Europejskich KUL, TVP3 Lublin oraz Teatr Muzyczny w Lublinie.

źródło: lubelskie.pl