4 Czerwca Odbyło się kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST) Spotkanie obfitowało w tematykę finansową, legislacyjną i infrastrukturalną, z licznymi uwagami strony samorządowej do projektów rządowych. Związek Województw RP reprezentował na posiedzeniu Komisji Rafał Cieślik Dyrektor Biura ZWRP oraz Magdalena Gulewska zastępca dyrektora Departamentu Planowania Rozwoju i Współpracy Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko – Pomorskiego.

W porządku obrad znalazło się ponad 50 projektów aktów prawnych dotyczących kompetencji samorządów terytorialnych oraz szereg spraw systemowych dotyczących problemów samorządów. Wszystkie projekty zostały przeanalizowane przez Związek Województw RP który wyraził stanowiska w postaci uwag lub opinii.

Finanse samorządów w ogniu pytań i niepewności

Z inicjatywy strony samorządowej, w tym ZWRP, poruszono kwestię determinant i wag subwencji na 2026 rok. ZWRP zaapelował o jasność i wcześniejsze przedstawienie metodologii planowania finansowego przez Ministerstwo Finansów, podkreślając konieczność transparentności i przewidywalności dla planów budżetowych województw. Ostatecznie ZWRP pozytywnie zaopiniował zaproponowany przez resort projekt dotyczący determinant i wag subwencji na 2026 rok wskazując, iż należy pracować nad zmianami na przyszłe lata.

ZWRP aktywnie opiniuje projekty ustaw i rozporządzeń

W toku obrad ZWRP zgłosił wiele istotnych uwag do procedowanych projektów:

• W przypadku projektu rozporządzenia MSWiA dot. zasobów ochrony ludności, ZWRP wskazał na brak ustawowej delegacji odnoszącej się do marszałków województw, co może prowadzić do poważnych niejasności prawnych.
• Przy projekcie rozporządzenia MZ (MZ 1776) ZWRP zwrócił uwagę na zaniżony próg procentowy udziału w finansowaniu świadczeń zdrowotnych, postulując jego podniesienie do minimum 50%.
• Do projektu ustawy deregulacyjnej w energetyce (UDER 29) ZWRP wniósł szereg zastrzeżeń – dotyczących braku partycypacji JST w procesie decyzyjnym, braku narzędzi kontrolnych i zagrożeń dla ładu przestrzennego.
• Projekt ustawy o azbeście (UC60) także spotkał się z istotnymi uwagami ZWRP – głównie z uwagi na brak analizy kosztów wdrożenia oraz niewystarczające zabezpieczenie środków dla marszałków województw. Wspólnie ustalono z resortem, że projekt zostanie poddany dalszym pracom w zespole celem wypracowania oceny skutków regulacji i zapewnienia finansowania zadań samorządów województw. ZWRP przygotowuje materiał w tym zakresie.
• W ramach pakietu przepisów drogowych (MI) ZWRP zgłosił szereg uwag technicznych m.in. dot. cyberbezpieczeństwa w ITS oraz precyzyjnych definicji. W części zostały one uwzględnione.

Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich – skuteczne działania Związku Województw RP na rzecz pozyskania dodatkowych środków na inwestycje wodno-kanalizacyjne na obszarach wiejskich.

W temacie inwestycji wodno-kanalizacyjnych na terenach wiejskich (KPO, komponent B.3.1.1 – wsparcie udzielane przez marszałków województw), wypowiedź Sekretarza Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Jacka  Karnowskiego, wypowiedź Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Adama Nowaka oraz stanowisko Zarządu ZWRP podkreśliły potrzebę kontynuacji finansowania ze środków EFRROW. Dzięki aktywności Związku Województw RP i działającej w ramach Związku Komisji ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa ZWRP na gospodarkę wodno-kanalizacyjną na terenach obszarów wiejskich będą pozyskane dodatkowe środki finansowe. Temat ten został skierowany przez Związek Województw RP na posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego po przyjęciu przez Zarząd Związku Województw RP stanowiska o wygospodarowanie dodatkowych na ten cel środków finansowych.

Jak wskazał na posiedzeniu Komisji Wspólnej Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Adam Nowak – Jednocześnie chcę poinformować, że podejmujemy działania, aby na tą inwestycje przeznaczyć dodatkowe środki. Dziękuję ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej za wyrażenie gotowości do przeznaczenia około 85 milionów złotych na ten cel pozostałych z innych działań. Natomiast jesteśmy na etapie obliczeń w Ministerstwie Rolnictwa, ile ze środków pozostałych w Ministerstwie Rolnictwa możemy na ten cel przeznaczyć. Zapewne będzie to kwota większa niż ta, którą Minister Funduszy wygospodarował w swoim obszarze. I to są te kluczowe informacje.

Optymistyczne informacje przekazał również Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej Jacek Karnowski wskazując, że ramach rewizji KPO będą składane dodatkowo wnioski przez resort o przesunięcia środków finansowych na gospodarkę wodno-ściekową z innych działań w których środki nie są wykorzystane.

To bardzo dobre informacje realizujące stanowisko Zarządu Związku Województw RP z marca br. w sprawie zwiększenia finansowania na infrastrukturę wodno-kanalizacyjną gdzie Zarząd Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej postulował o zwiększenie kwoty środków finansowych przewidzianych w ramach Krajowego Programu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) na wsparcie przedsięwzięć w ramach inwestycji B3.1.1 „Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich”. Zarząd w stanowisku podkreślał, że bez wsparcia ze środków pochodzących z budżetu UE lub budżetu państwa samorządy lokalne nie będą w stanie realizować inwestycji ww. zakresie budowy i modernizacji sieci wodno-kanalizacyjnych na obszarach wiejskich poza wyznaczonymi aglomeracjami, a tym samym ograniczona zostanie możliwość poprawy jakości życia na obszarach wiejskich oraz wyrównania poziomu życia mieszkańców na obszarach wiejskich.

Energia

W zakresie ochrony energetycznej JST, ZWRP poparł wniosek o utrzymanie mechanizmów ochronnych (maksymalna cena energii elektrycznej) – podkreślając konieczność przewidywalnych kosztów funkcjonowania administracji regionalnej.

Głos województw w statystyce, finansach i kulturze

ZWRP zgłosił też propozycje do projektu programu badań statystycznych GUS na 2026 r., postulując m.in. badanie dochodów w rolnictwie oraz dostępności usług publicznych z podziałem na województwa.

Do projektu rozporządzenia Ministra Finansów (MF 940) dot. rejestru podmiotów wykluczonych ZWRP zgłosił uwagi, które jednak nie zostały uwzględnione – mimo to opinia pozostała pozytywna.

Podsumowanie: głos samorządów nie do zignorowania

ZWRP odegrał aktywną rolę w niemal każdym obszarze omawianym na posiedzeniu – od kwestii technicznych po systemowe i strategiczne. Szereg uwag Związku została uwzględniona przez stronę rządową. Nadto Związek skutecznie sygnalizuje problemy i ryzyka stojące przed samorządami wojewódzkimi w nadchodzących latach zwracając uwagę na potrzeby odpowiednich zmian prawnych.