We wtorek, 11 lutego 2025 r., w Senacie RP odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poświęcone modernizacji przepisów dotyczących związków i porozumień komunalnych. Dyskusja ujawniła liczne wątpliwości dotyczące obecnych regulacji prawnych oraz wskazała na konieczność reformy systemu współpracy między samorządami.

Konieczność zmian w systemie prawnym

Eksperci z zakresu nauk administracyjno-prawnych zwrócili uwagę na wiele niejasności w obowiązujących przepisach, wskazując m.in. na problemy związane z funkcjonowaniem związków komunalnych, ich statutem prawnym i kompetencjami. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom gospodarowania odpadami przez związki międzygminne oraz kolegialnemu podejmowaniu decyzji administracyjnych.

Pełna zgodność co do potrzeby reformy

W debacie wzięli udział senatorowie oraz przedstawiciele rządu, w tym sekretarze stanu Jacek Karnowski (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej) oraz Jacek Szymański (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji). Wszyscy uczestnicy zgodnie przyznali, że obecne przepisy wymagają przeglądu, a być może nawet gruntownej reformy. Wątpliwości wzbudził jednak zakres zmian – część uczestników postulowała daleko idące przekształcenia, podczas gdy inni wskazywali na możliwość stopniowego dostosowania prawa do aktualnych wyzwań.

Nie bez znaczenia pozostaje także kontekst demograficzny. Kryzys ludnościowy, z którym zmaga się wiele regionów, może w przyszłości wpłynąć na realizację zadań publicznych przez związki międzygminne i inne podmioty samorządowe. W związku z tym pojawiły się głosy, że reforma powinna uwzględniać nie tylko aspekty prawne, ale i społeczno-gospodarcze.

W najbliższym czasie eksperci przedstawią swoje wnioski, które pomogą określić kierunek zmian. Nie ma wątpliwości, że reforma prawa samorządowego staje się coraz pilniejsza, a jej skutki będą odczuwalne dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce.