Zespół Ekspercki ds. Europejskiej i Krajowej Polityki Strukturalnej ZWRP pod kierunkiem Radomira Matczaka spotkał się w biurze ZWRP, by ponownie pochylić się nad kształtem Polityki Spójności po roku 2027. Punktem wyjścia były dwa stanowiska polskich marszałków – jedno z czerwca 2023, drugie z września 2024.

Kwestia Polityki Spójności to jeden z kluczowych dla Związku Województw RP tematów. Stanowisko Konwentu Marszałków z 2023 to głos ponad podziałami, z którego wybrzmiewa troska o regiony – nie tylko te polskie, ale wszystkie na terenie UE.

– To nasz głos w dyskusji na temat warunków brzegowych, jakie powinny być spełnione, by Polityka Spójności wzmocniła swą rolę jako katalizatora i stabilizatora pozytywnych zmian strukturalnych we wszystkich regionach Unii Europejskiej. – skomentował stanowisko z 2023 roku Olgierd Geblewicz, Prezes Zarządu ZWRP.

W ramach wspomnianego stanowiska ZWRP podkreśla m. in. że celem Polityki Spójności powinno być niwelowanie dysproporcje rozwojowe pomiędzy obszarami wzrostu i stagnacji, przełamywanie negatywnych tendencji społeczno-gospodarczych na obszarach doświadczających marginalizacji oraz podnoszenie odporności i zdolności reagowania regionów na szoki zewnętrzne. ZWRP zaapelowało o to, by zarządzanie Polityką Spójności było raczej definiowaniem efektów i ich kontraktowaniem, nie zaś rozliczaniem wydatków. To zaledwie kilka przykładów z kilkudziesięciu postulatów włodarzy polskich województw.

Konwent, który obradował w Przelewicach we wrześniu 2024, zagadnienia te rozwinął. Zdaniem marszałków Polityka Spójności powinna być skierowana bezpośrednio do regionów, którym należy przyznać wiodącą rolę w przygotowywaniu i opracowywaniu programów. Miałoby to zniwelować nadmierne dysproporcje między samymi regionami, jak i wewnątrz nich.

Stanowisko, które trafiło m.in. do Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej czy Europejskiego Komitetu Regionów i stowarzyszeń władz lokalnych jest zatem apelem o wyraźne wzmocnienie instrumentów terytorialnych.

Ciąg dalszy prac nad Polityką Spójności

Powyższe stanowiska były punktem wyjścia do prac Zespołu Eksperckiego ds. Europejskiej i Krajowej Polityki Strukturalnej ZWRP, który spotkał się w biurze Związku 10 października. Przybyłych członków Zespołu przywitał dyrektor biura Rafał Cieślik.

Podzielony na grupy warsztatowe Zespół pracował m.in. nad zagadnieniami rozszerzenia Unii Europejskiej i tego jak wpłynęłoby to na politykę spójności, nad problemami przygranicznymi (np. nad kwestią narzędzi polityki spójności, które mogłyby wspierać obszary przygraniczne). Zespołowi przewodzi Radomir Matczak – od dawna współpracujący z ZWRP ekspert ds. zrównoważonego rozwoju. Specjalizuje się w zagadnieniach polityki regionalnej i rozwoju lokalnego, Polityki Spójności UE, zarządzania publicznego, współpracy bałtyckiej, zielonej transformacji i mobilności.