Konwent Marszałków Województw RP przyjął 27 listopada 2025 roku Stanowisko nr 16 dotyczące propozycji Komisji Europejskiej w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych Unii Europejskiej na lata 2028–2034. Samorządowcy regionalni wyrażają w nim poparcie dla ambicji Komisji związanych z lepszą koordynacją polityk unijnych, jednocześnie zgłaszając szereg zastrzeżeń wobec proponowanych rozwiązań.

Największe obawy Konwentu budzi rosnący udział instrumentów zarządzanych centralnie przez Komisję Europejską. Zdaniem marszałków województw zmiany te mogą prowadzić do marginalizacji roli regionów, które od lat pełnią kluczową funkcję w planowaniu i realizacji polityki rozwoju. Konwent apeluje o ponowną analizę projektów rozporządzeń WRF oraz o włączenie wszystkich zainteresowanych stron – w tym władz regionalnych – do negocjacji nad przyszłym budżetem UE.

W stanowisku podkreślono, że realizacja celów Unii Europejskiej w zakresie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej nie jest możliwa bez zapewnienia interwencji budżetu unijnego na całym obszarze Wspólnoty. Marszałkowie wskazują, że zasady zarządzania budżetem na lata 2028–2034 powinny opierać się na ocenie potrzeb terytorialnych, gwarantując przewidywalność i długofalowe programowanie finansowe dla wszystkich regionów.

Konwent zdecydowanie opowiada się za utrzymaniem polityki spójności jako fundamentu rozwoju Unii Europejskiej. Samorządowcy apelują o zwiększenie alokacji na ten cel oraz zachowanie regionalnych „kopert”, umożliwiających skuteczne niwelowanie różnic rozwojowych. Szczególną uwagę zwrócono na sytuację państw położonych wzdłuż wschodniej granicy UE, które – zdaniem autorów stanowiska – mierzą się z wyjątkowymi wyzwaniami geopolitycznymi i wymagają adekwatnego wsparcia rozwojowego.

Istotną część stanowiska poświęcono Planom Partnerstwa Krajowego i Regionalnego, które Komisja Europejska proponuje jako nowy instrument realizacji polityki spójności. Konwent Marszałków Województw RP podkreśla, że regiony powinny pozostać strategicznymi partnerami w ich przygotowaniu i wdrażaniu oraz zachować funkcję instytucji zarządzających, jeśli takie rozwiązania obowiązywały w poprzednich perspektywach finansowych. Zdaniem samorządowców centralizacja procesu decyzyjnego narusza zasadę pomocniczości i osłabia wielopoziomowe zarządzanie.

Zastrzeżenia zgłoszono również wobec proponowanego systemu płatności i monitorowania. Konwent wskazuje, że 25-procentowy poziom elastyczności alokacji jest zbyt wysoki i może utrudnić racjonalne planowanie działań. Krytycznie oceniono także niskie zaliczki, restrykcyjną zasadę n+10 miesięcy oraz ryzyko podwójnego raportowania. Marszałkowie apelują o jasne rozdzielenie odpowiedzialności za reformy centralne i inwestycje realizowane przez regiony.

W stanowisku zwrócono również uwagę na planowane ograniczenie środków na pomoc techniczną. Zdaniem Konwentu zaproponowany limit 3 proc. jest niewystarczający wobec rosnącej złożoności systemu wdrażania funduszy i może negatywnie wpłynąć na sprawność instytucjonalną regionów. Samorządowcy domagają się podniesienia maksymalnego poziomu pomocy technicznej do co najmniej 5 proc. oraz zmiany zasad jej wypłacania.

Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP wpisuje się w szerszy sprzeciw środowisk samorządowych wobec planów ograniczania lokalnego i regionalnego wymiaru polityki spójności. Dokument popiera m.in. rezolucję Europejskiego Komitetu Regionów z 15 października 2025 roku, w której samorządowcy z całej Unii wyrazili zaniepokojenie kierunkiem proponowanych zmian w przyszłym budżecie UE.

Pełna treść stanowiska nr 16 Konwentu Marszałków Województw Rzeczypospolitej Polskiej:

https://polskieregiony.pl/wp-content/uploads/2025/12/STANOWISKO-NR-16-pl.pdf