Konferencja „Samorząd terytorialny w Polsce w procesie zmian” dotykająca współczesnych problemów i wyzwań stojących przed samorządami regionalnymi odbyła się w Lublinie, w dniach 6-7 czerwca. Jako Związek Województw RP i Polskie Regiony mieliśmy przyjemność być partnerem wydarzenia.

Konferencję na Wydziale Politologii i Dziennikarstwa UMCS w Lublinie zorganizowała Katedra Administracji Publicznej Instytutu Nauk o Polityce i Administracji UMCS oraz Fundacja Centrum Rozwoju Lokalnego.

Wydarzenie rozpoczęła dyskusja samorządowców – absolwentów Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS: Tomasza Kanaka – Wójta Gminy Siemień, Dariusza Łobejko – Wójta Gminy Jabłoń, Tomasza Zająca – Wójta Gminy Hrubieszów i Roberta Palichleb – sekretarz gminy Hrubieszów, Przewodniczący Rady Powiatu Hrubieszowskiego. Dyskusja liderów lokalnych koncentrowała się wokół współczesnych problemów i wyzwań Polski samorządowej, w tym zaangażowania mieszkańców w proces decyzyjny w gminach, problemów finansowych, depopulacji jednostek.

Kolejne wystąpienia prelegentów poświęcone były naukowej refleksji na temat doświadczeń w reformowaniu i funkcjonowaniu samorządu gminnego w 34 rocznicę uchwalenia jednego z najistotniejszych aktów prawnych – ustawy o samorządzie terytorialnym. Wybory samorządowe, które odbyły się 27 maja 1990 r. były pierwszymi, w pełni demokratycznymi wyborami po transformacji ustrojowej. W pierwszych latach nowej rzeczywistości politycznej, gminy były jednostkami samorządu terytorialnego, w których wspólnoty lokalne uzyskały prawo wyboru swoich przedstawicieli. Dopełnienie reformy administracji w Polsce nastąpiło w 1999 r., kiedy to powstały samorządowe powiaty i województwa.

Doświadczenia kształtowania i funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, w tym wyborów samorządowych, strategii wyborczych, kwestii partycypacji, współrządzenia (m.in. włączenia dzieci i młodzieży w proces decyzyjny, budżetów obywatelskich, jednostek pomocniczych), problemów samorządów w dobie współczesnych kryzysów (wojna Rosja-Ukraina, brak polityki migracyjnej), polityki informacyjnej (m.in. zaawansowania cyfrowego regionów, e-usług administracji, sztucznej inteligencji), czy potrzeby zmian w kształtce podziału terytorialnego (łączenia gmin obwarzankowych, likwidacji powiatów ziemskich, nowego podziału zadań) stały się przedmiotem referatów i dyskusji podczas konferencji.

Warto nadmienić, że część wystąpień (referatów) skoncentrowała się na szerszym (międzynarodowym) kontekście, dotyczącym m.in. tworzenia samorządów regionalnych w Europie Środkowej czy budowy kompetencji w zakresie polityki regionalnej w Mołdawii.