Związek Województw RP obronił 330 milionów rezerwy budżetowej na inwestycje na drogach publicznych powiatowych i wojewódzkich oraz na drogach powiatowych, wojewódzkich i krajowych w granicach miast na prawach powiatu – podczas Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przeciwnikiem takiego rozwiązania był Związek Miast Polski. Postulował o to, żeby pieniądze zostały przekazywane wyłącznie do miast na prawach powiat.

Podział rezerwy drogowej na 2025 rok – porozumienie osiągnięte

W 2025 roku samorządy będą mogły skorzystać z rezerwy drogowej wynoszącej 330 mln zł, o której mowa w art. 90 ustawy z dnia 1 października 2024 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Po wielu dyskusjach i konsultacjach Zespół Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wydał ostatecznie pozytywną opinię na temat dotychczasowych propozycji podziału tej kwoty.

Spór o podział środków

Jednym z kluczowych punktów dyskusji był postulat Związku Miast Polskich, który domagał się, aby cała rezerwa trafiła wyłącznie do miast na prawach powiatu. Według tej organizacji, samorządy województw i powiatów miałyby zostać wykluczone z podziału środków. Związek Województw RP sprzeciwił się jednak takiemu rozwiązaniu, przedstawiając argumenty prawne i merytoryczne, które wskazywały na brak podstaw do wykluczenia województw z udziału w rezerwie.

– W 2015 roku wprowadzono zmiany w ustawie o drogach publicznych dotyczące przekazywania nowych dróg krajowych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) w ramach tzw. kaskadowego przekazywania dróg.                               

Zgodnie z tymi zmianami Sejmik Województwa nie ma możliwości pozbawienia kategorii drogi wojewódzkiej odcinków dawnych dróg krajowych, które zostały zastąpione nowymi odcinkami dróg krajowych, ekspresowych lub autostrad, a następnie przekazane samorządom województwa. Innymi słowy, jeśli nowo wybudowana droga (np. autostrada lub droga ekspresowa) przejmuje funkcję dotychczasowej drogi krajowej, to stary odcinek automatycznie staje się drogą wojewódzką i Sejmik nie może zmienić jego kategorii  – argumentował potrzebę finansowania dróg należących do samorządów Rafał Cieślik, dyrektor biura Związku Województw RP

Uzgodnione rozwiązanie

Ustalono podczas posiedzenia zespołu, że samorządy województw będą uczestniczyć w podziale rezerwy na 2025 rok. Dzięki temu środki zostaną rozdzielone z uwzględnieniem zarówno miast, jak i innych szczebli samorządu.

Wydłużenie terminu składania wniosków

Ze względu na długi proces uzgadniania kryteriów podziału środków, postanowiono wydłużyć termin składania wniosków o dofinansowanie przez samorządy. Dzięki temu wszystkie jednostki samorządowe będą miały więcej czasu na przygotowanie odpowiedniej dokumentacji.

Podział rezerwy drogowej na przyszły rok to ważny krok dla rozwoju infrastruktury w Polsce, a osiągnięty kompromis pokazuje, że dialog między różnymi poziomami samorządu jest możliwy.

W trakcie posiedzenia omówiono również kluczowe projekty legislacyjne oraz podjęto decyzje dotyczące podziału rezerw finansowych na 2025 rok.

Rozporządzenia Ministra Finansów

Zespół wydał pozytywne opinie dotyczące dwóch projektów rozporządzeń Ministra Finansów:

1. Deklaracje o podatku od towarów i usług – dokument odnosi się do transakcji wewnątrzwspólnotowych w zakresie nowych środków transportu.
2. Informacje przekazywane przez emitentów papierów wartościowych – projekt regulujący warunki uznawania informacji z państw spoza Unii Europejskiej.

Kontrowersje wokół podziału rezerwy finansowej

Dużo emocji wzbudziła kwestia podziału rezerwy przeznaczonej na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Związek Województw RP  zakwestionował propozycję ograniczenia rezerwy wyłącznie do oświaty, pomocy społecznej i pieczy zastępczej. Postulował, aby środki uwzględniały także zadania związane z usuwaniem skutków powodzi, która nawiedziła Polskę we wrześniu 2024 roku. ZWRP wskazał m.in. na straty Województwa Dolnośląskiego, oszacowane na ponad 588 mln zł.

Jednocześnie ZWRP zauważył, że w piśmie skierowanym do Ministerstwa Finansów pominięto ich stanowisko. Organizacja argumentowała, że usuwanie skutków powodzi w pełni wpisuje się w ustawowe kryteria wykorzystania rezerwy.