Pandemia COVID-19 zwiększyła podatność Europy na zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego, a aktualne praktyki rolnicze nadal szkodzą środowisku – podkreśla Komitet Regionów. Samorządowcy zaproponowali zestaw środków wspierających agroekologię w UE.

Jak wskazują samorządowcy, agroekologia zmniejsza ślad węglowy rolnictwa i sprzyja odbudowie różnorodności biologicznej. Przywraca też żyzność gleby, zapobiega zanieczyszczaniu powietrza i wody, zwiększa odporność ekonomiczną i społeczną gospodarstw rolnych oraz zapewnia zdrową i dostępną żywność.

Przedstawiciele Komitetu Regionów podkreślają, że rolnictwo zajmuje połowę terytorium lądowego Europy i emituje 10 proc. rocznych emisji dwutlenku węgla w UE. Ich zdaniem, trwająca obecnie reforma wspólnej polityki rolnej (WPR) ma więc kluczowe znaczenie dla realizacji Europejskiego Zielonego Ładu – unijnej strategii osiągania neutralności klimatycznej do 2050 r.

Członkowie KR są przy tym zgodni, że reforma WPR jest niepowtarzalną okazją do „zazielenienia” sektora rolnego, zmniejszenia jego negatywnego wpływu na środowisko i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w UE.

W ocenie samorządowców, agroekologii – opartej na małych i średnich gospodarstwach – nie da się rozwinąć, jeżeli płatności bezpośrednie w ramach WPR nadal będą przydzielane na hektar, a nie na osobę aktywną w gospodarstwie. Dlatego KR proponuje stopniowe przejście od płatności podstawowej na hektar do płatności podstawowej uzależnionej od liczby osób pracujących w gospodarstwie oraz przydzielenie płatności bezpośrednich przede wszystkim na małe i średnie gospodarstwa agroekologiczne.

Członkowie organu doradczego UE wzywają Komisję Europejską do przedstawienia nowej europejskiej dyrektywy w sprawie gleb rolnych, aby powstrzymać spadek zawartości materii organicznej w glebie, zatrzymać erozję i priorytetowo traktować życie glebowe w praktykach rolniczych.

KR apeluje też do Komisji i państw członkowskich, by dalej promowały rozwój krótkich łańcuchów dostaw. Zaleca szkolenia techniczne i doradztwo w zakresie krótkich łańcuchów dostaw i przetwarzania produktów rolnych na małą skalę.

Samorządowcy domagają się ponadto przyjęcia nowych przepisów dotyczących gruntów rolnych i zabudowy, rozwijania chronionych obszarów rolnych, tworzenia gospodarstw pokazowych w dziedzinie agroekologii, chcą także narzędzi do monitorowania realizacji transformacji agroekologicznej.

Unijne zgromadzenie władz lokalnych i regionalnych wzywa również, by opracowano prawodawstwo UE wykluczające nasiona zmodyfikowane genetycznie lub zmutagenizowane oraz by zaprzestano przywozu produktów rolnych, które nie spełniają europejskich społecznych i środowiskowych norm produkcji.

Aby przyspieszyć transformację ekologiczną w rolnictwie, KR zaleca państwom członkowskim wprowadzenie systemu premii i kar w ramach ekoprogramów nowej wspólnej polityki rolnej. Na przykład: premia za większą dywersyfikację upraw finansowana z obniżki nałożonej z powodu stosowania nawozów chemicznych, pestycydów i antybiotyków, premia za hodowlę pastwiskową finansowana z obniżki nałożonej z powodu emisji gazów cieplarnianych, wypłacana proporcjonalnie do liczby hodowanych przeżuwaczy. W ocenie samorządowców, ekoprogramy powinny stanowić co najmniej 30 proc. środków pierwszego filaru.

Członkowie KR-u nalegają też na przekształcenie obecnej hodowli w hodowlę przewidującą w jak największym stopniu chów wolnowybiegowy i samowystarczalność w żywieniu zwierząt. KR wzywa jednocześnie do zaprzestania chowu klatkowego.

Aby zachęcić do zrównoważonej konsumpcji i produkcji, KR proponuje obniżenie podatku VAT na produkty ekologiczne, lokalne i sezonowe, wprowadzenie bonów żywnościowych na produkty „z najbliższej okolicy” oraz wykorzystywanie znacznego odsetka takich produktów w gastronomii.

Komitet proponuje „długie umowy na innowacje agroekologiczne” między grupami rolników a władzami lokalnymi lub regionalnymi oraz podkreśla potrzebę wzmocnienia pozycji rolników w łańcuchu wartości w sektorze spożywczym.

Samorządowcy wzywają UE do koordynowania i animowania sieci gmin, które zdecydowały się podjąć działania na rzecz odpornych i zrównoważonych systemów rolniczych i żywnościowych, tak jak to miało miejsce w przypadku Porozumienia Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii.

Przyjęta przez Komitet Regionów opinia w sprawie agroekologii trafi teraz do unijnych instytucji, jako oficjalne stanowisko władz samorządowych UE.

Źródło: pap-mediaroom.pl