Polska rozpoczęła już realizację programów finansowanych z nowego budżetu unijnego na lata 2021-2027. Nasz kraj uzyskał akceptację wszystkich programów polityki spójności w nowym okresie programowania 2021-2027. Tym samym zakończył się długi i wymagający proces przygotowań, negocjacji prowadzonych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz wszystkich resortów, samorządów odpowiedzialnych za poszczególne programy. Polska zrealizuje w najbliższych latach inwestycje o wartości prawie 76 miliardów euro z Polityki Spójności. Podczas inauguracji nowej perspektywy finansowej Komisarz do spraw spójności i reform Elisa Ferreira i Komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych Nicolas Schmit wręczyli Premierowi RP Mateuszowi Morawieckiemu i Ministrowi Funduszy i Polityki Regionalnej Grzegorzowi Pudzie oraz marszałkom województw decyzje zaświadczające o tym, że fundusze europejskie na lata 2021-2027 zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym trafią do obywateli naszego kraju. Odbyło się to w obecności ministrów i wiceministrów Rządu RP, przedstawicieli władz samorządowych i organizacji pozarządowych oraz beneficjentów funduszy unijnych.

To kluczowe pieniądze, które przeznaczymy na rozwój kraju, m.in. na cyfrową transformację, edukację, kulturę, innowacje społeczne, przedsiębiorczość, system ochrony zdrowia, efektywność energetyczną, klimat, transport, turystykę i odbudowę po Covid-19 czy łagodzenie skutków ukraińskiego kryzysu. Negocjacje Umowy Partnerstwa między Komisją Europejską a polskim rządem oficjalnie zakończyły się 30 czerwca 2022 r.

Podobnie jak w latach 2014-2020 również w nowej perspektywie na lata 2021-2027 fundusze z polityki spójności trafią do programów realizowanych na poziomie krajowym i regionalnym. 44 proc. otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw. To najwyższy poziom decentralizacji środków od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i dowód na to, jak sukcesywnie rośnie rola samorządów w kształtowaniu polityki spójności i współodpowiedzialność za jej realizację.

Jak zaznaczył szef MFiPR, jednym z ważnych tematów negocjacyjnych było objęcie środkami z polityki spójności również Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Dzięki dobremu podejściu Komisji w tej sprawie osiągnęliśmy sukces i zwiększyliśmy dla Polski zasięg dofinansowania z tego funduszu. Obejmie on nie tylko województwo śląskie, dolnośląskie i wielkopolskie, ale także województwo łódzkie i małopolskie. To blisko 4 mld euro na łagodzenie negatywnych skutków transformacji energetycznej w regionach, w których gospodarka opiera się na przemyśle wydobywczym.

W przypadku środków z polityki spójności w perspektywie 2021-2027 akcent postanowiony jest na kontynuację funkcjonującego obecnie systemu.  Przygotowanych jest 8 programów krajowych. Sześć z nich będzie zarządzanych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Program poświęcony kwestiom pomocy żywnościowej będzie zarządzany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej natomiast program na rzecz rybactwa będzie zarządzany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Programami regionalnymi tak jak poprzednio będą zarządzały samorządy wojewódzkie.

Obok programów krajowych i regionalnych Polska realizować będzie z polityki spójności również kilkanaście międzynarodowych programów Interreg. W większości z nich są już otwarte nabory. Współpraca z Rosją i Białorusią w ramach Interreg nie będzie kontynuowana. Na wschodniej granicy skupiamy się na dwustronnym programie z Ukrainą. Fundusze Interreg (łącznie ok. 1,8 mld euro na programy z udziałem Polski) przeznaczamy na: ochronę środowiska, transgraniczną mobilność, kulturę i turystykę, edukację, ochronę zdrowia, badania i rozwój, konkurencyjność przedsiębiorstw i zapobieganie katastrofom. Będziemy wspierać także międzynarodową współpracę instytucji i obywateli w różnych dziedzinach, a w programie Polska-Ukraina dodatkowo służby zajmujące się ochroną granicy.

Programy krajowe na lata 2021-2027

• Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – 24,2 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – 7,9 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) – 2,65 mld euro,
• Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) – ok. 2 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) – 4 mld euro,
• Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich (PTFE) – 550 mln euro,
• Fundusze Europejskie dla Rybactwa (PFER) – 512 mln euro,
• Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową (FEPŻ) – 525 mln euro.

Poza programami unijnymi możliwe jest również wykorzystanie środków europejskich w programach zarządzanych na poziomie regionalnym:

• Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 – 5,14 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Łódzkiego 2021-2027 – 2,74 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027 – 2,69 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027 – 2,43 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 – 2,27 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027 – 2,31 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 – 2,15 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 – 2,1 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza 2021-2027 – 1,84 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027 – 1,79 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027 – 1,75 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Pomorza Zachodniego 2021-2027 – 1,69 mld.
• Fundusze Europejskie dla Świętokrzyskiego 2021-2027 – 1,46 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027 – 1,3 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027 – 0,97 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 – 0,91 mld euro,

Programy Interreg z udziałem Polski (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pełni funkcję instytucji zarządzającej dla programów ze Słowacją, Saksonią, Ukrainą i w obszarze południowego Bałtyku):

• Interreg Polska-Słowacja – blisko 130 mln euro,
• Interreg Polska-Czechy – 178,87 mln euro,
• Interreg Południowy Bałtyk – 83,8 mln euro,
• Interreg Polska-Saksonia – 60,3 mln euro,
• Interreg Polska-Ukraina – ponad 187 mln euro,
• Interreg Polska-Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia – 124,5 mln euro,
• Interreg Litwa-Polska – 45,7 mln euro,
• Interreg Brandenburgia-Polska – 88,3 mln euro,
• Interreg Region Morza Bałtyckiego – 251 mln euro,
• Interreg Europa Środkowa – 224,6 mln euro,
• Interreg Europa – 379,5 mln euro.

W nowej perspektywie finansowej podstawową formą wsparcia będzie dotacja. Jest to forma bezzwrotna mająca zastosowanie w projektach, które nie generują dochodów.

Kontynuowane będzie również wsparcie zwrotne, w tym pożyczki, poręczenia i gwarancje. Jest to pomoc dla przedsiębiorców w projektach generujących dochód. Obejmie obszary innowacyjności, energetyki oraz wybrane typy projektów z zakresu środowiska i transportu.

źródło : MFiPR

foto: www.podkarpackie.pl