Alkohol spożywany przez kobiety w ciąży niesie ze sobą poważne i nieodwracalne konsekwencje. Jego cząsteczki z łatwością przenikają przez łożysko i po ok. 40 minutach jego stężenie we krwi płodu jest zbliżone do stężenia alkoholu we krwi matki. Nawet niewielka ilość alkoholu może spowodować uszkodzenia w rozwoju dziecka! Z tego względu organizacje pozarządowe zajmujące się tą tematyką – szczególnie 9 września, w Światowym Dniu FAS – biją na alarm. Dla kobiet w ciąży nie ma bezpiecznej dawki alkoholu.

FAS (Fetal Alcohol Syndrome) – czyli Płodowy Zespół Alkoholowy – to zespół zaburzeń, jakie pojawiają się u dzieci w okresie płodowym, jako rezultat spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży. Jest jednostką chorobową o kodzie Q86.0 opisaną w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD – 10.  Szacunkowe badania PARPA z 2015 r. wskazują, że w Polsce FAS w populacji jest nie mniejsze niż 4 osoby na 1000, a wszystkie inne zaburzenia z grupy FASD to 20 osób na 1000. To więcej niż liczba dzieci z zespołem Downa czy ze spektrum autyzmu. Tyle dane i statystyki. A jak wygląda życie ze Spektrum Poalkoholowych Wrodzonych Zaburzeń Rozwojowych na co dzień?

– Życie ze Spektrum FASD na co dzień jest dużo trudniejsze niż przeciętnego człowieka. Rozwój fizyczny i intelektualny dzieci często jest opóźniony i nieharmonijny. Zwykle nieprawidłowo funkcjonują ich zmysły np. są nadwrażliwe na dotyk, dźwięk, mają trudności z utrzymaniem równowagi. Zaburzony jest rytm snu i czuwania, np. mają trudności z zasypianiem, wybudzają się, śpią za mało. Uszkodzony układ nerwowy powoduje, że reagują nadpobudliwością lub drażliwością i szybkim wyczerpaniem energii – wyjaśnia mówi Katarzyna Gołębiowska, Prezes Fundacji „Tęcza Serc”.

Katarzyna Gołębiowska dodaje także, że dzieci na co dzień mają problemy w relacjach rodzinnych i rówieśniczych, często zachowują się jak młodsze dzieci. Mają problemy z uczeniem się, pamięcią, myśleniem abstrakcyjnym i przyczynowo-skutkowym, używaniem poprawnego języka. – Bardzo często nie potrafią odczytać godziny na zegarze, zrozumieć wartości pieniądza, np. nie potrafią wyliczyć reszty z zakupów. Miewają trudności z orientacją przestrzenną, np. nie zapamiętują znanej trasy z domu do szkoły, gubią się w mieście. To tylko niewiele przykładów, ponieważ alkohol uszkadza nie tylko mózg, ale również inne organy wewnętrzne – mówi Katarzyna Gołębiowska.

Organizacje zajmujące się tym tematem podkreślają, że wczesne rozpoznanie FAS jest niezwykle ważne dla dalszego rozwoju dziecka, a podjęcie pracy terapeutycznej może zapobiec rozwojowi zaburzeń wtórnych takich jak np. konflikty rodzinne, wagary, kłopoty z prawem, kradzieże, bezdomność, choroby psychiczne, depresja, samookaleczanie się.

Problematyką FAS, w tym wsparciem rodziców i opiekunów, zajmuje się m.in. Zachodniopomorska Fundacja Pomocy Rodzinie „Tęcza Serc”. Organizacja w tym roku, dzięki dotacjom z Urzędu Marszałkowskiego, realizuje  dwa zadania, których głównym celem jest wsparcie rodziców i opiekunów wychowujących dzieci z FAS. Dofinansowania w wysokości 60 tys. zł pozwalają m.in. na prowadzenia akcji informacyjnych i szkoleń, z których skorzysta 80 osób oraz prowadzenia diagnoz ze spektrum zaburzeń FASD dla dzieci i pomocy dla opiekunów (obecnie korzysta 28 osób).

Fundacja jest w trakcie przygotowania specjalnego podręcznika szkoleniowego. –To podręcznik dla rodziców i opiekunów, którzy wychowują dzieci ze spektrum FASD, chcą nabyć lub poszerzyć wiedzę – mówi Katarzyna Gołębiowska. Organizacja we współpracy z Powiatowymi Centrami Pomocy Rodzinie i Ośrodkami Adopcyjnymi prowadzić będzie od października szkolenia, łącznie 40 godzin dydaktycznych. W tym roku „Tęcza Serc” zrealizuje również akcję informacyjną. Dostępna jest też grupa wparcia dla opiekunów dzieci z ryzyka FASD Spektrum Poalkoholowych Wrodzonych Zaburzeń Rozwojowych.

Osoby zainteresowane tematyką mogą po pomoc zgłaszać się do specjalistów pracujących w Zachodniopomorskiej Fundacji Pomocy rodzinie „Tęcza Serc” (Szczecin, ul. Kolumba 60, tel. 508 170 803, e-mail: sekretariat@teczaserc.pl).

– Upowszechnianie wiedzy o FAS jest bardzo ważne. Dla kobiet w ciąży nie ma bezpiecznej dawki alkoholu. Z tego względu od lat współpracujemy z organizacjami pozarządowymi, realizując różnego rodzaju działania profilaktyczne i diagnostyczne. W Urzędzie Marszałkowskim profilaktyką FAS zajmuje się Wydział Współpracy Społecznej. W latach 2017-2022 na ten cel z  budżetu województwa przeznaczyliśmy około 222 tys. zł – podsumowuje Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

źródło: wzp