– Nieuzasadnione, nieobiektywne, skrajnie sprzeczne z celami Polityki Spójności jest przeprowadzenie w Polsce takiego podziału środków, który zwiększa alokacje programów regionalnych w regionach silniejszych kosztem środków dla regionów słabszych, borykających się ze strukturalnymi barierami dla rozwoju. Przykładem jest odebranie Pomorzu Zachodniemu ponad 103 mln euro z przysługującej w wyniku zastosowania rządowego algorytmu alokacji – powiedział Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego podczas debaty inaugurującej powołanie Grupy Monitorującej Politykę Spójności.

Marszałek Olgierd Geblewicz 8 marca 2022 r. w Strasburgu wziął udział w debacie „Polityka spójności: Historia sukcesu w czasach wyzwań i spojrzenie w przyszłość” inaugurującej powołanie Grupy Monitorującej Politykę Spójności.

– Sposób dokonania podziału puli środków Polityki Spójności UE 2021-2027 wymaga dogłębnej analizy ze strony służb Komisji Europejskiej oraz stanowczego stanowiska co do oczekiwania na przeprowadzenie niezbędnych korekt – przywracających istotę i charakter środków europejskich. Środki Polityki Spójności w największym stopniu adresowane mają być do najsłabszych regionów UE i służyć procesowi konwergencji – mówił marszałek Olgierd Geblewicz. – Nieuzasadnione poziomem rozwoju poszczególnych terytoriów, nieobiektywne oraz skrajnie sprzeczne z celami Polityki Spójności jest przeprowadzenie w Polsce takiego podziału środków, który zwiększa alokacje programów regionalnych w regionach silniejszych kosztem środków dla regionów słabszych, borykających się ze strukturalnymi barierami dla rozwoju. Przykładem jest odebranie Pomorzu Zachodniemu ponad 103 milionów euro z przysługującej w wyniku zastosowania rządowego algorytmu alokacji – przypomniał marszałek.

Jako przykład ewidentnie niesprawiedliwego podziału funduszy wskazał też pięciokrotne zredukowanie alokacji dla aglomeracji wałbrzyskiej na Dolnym Śląsku.

Marszałek Olgierd Geblewicz podkreślił również, że samorządy terytorialne nie powinny być obciążane konsekwencjami wprowadzenia przez UE zasady praworządności.

– Za rozwiązania w zakresie ustrojowym odpowiada władza centralna. Samorządy terytorialnego nie powinny ponosić odpowiedzialności za dokonywany przez sprawujących władze w Polsce zamach na zasady demokratycznego państwa prawnego, godzący w wartości leżące u podwalin Unii Europejskiej. Rozwiązania chroniące zasad praworządności powinny być tak skonstruowane, żeby konsekwencjami ich wprowadzania nie obciążać poziomu samorządu terytorialnego i mieszkańców społeczności lokalnych – zaapelował Olgierd Geblewicz.

Marszałek ocenił, iż Krajowy Plan Odbudowy to podstawowe narzędzie mające wspierać wychodzenie krajów członkowskich z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 oraz wzmacnianie tych sektorów, które w obliczu zagrożenia epidemicznego wykazały największe słabości.

Olgierd Geblewicz zwrócił również uwagę na nowe zagrożenia związane z wojną na Ukrainie i ogromne potrzeby w obszarze pomocy humanitarnej, bezpieczeństwa, ochrony zdrowia.

– Przedłużające się – z uwagi na brak realnych działań polskiego rządu w realizacji oczekiwanych przez Komisję Europejską warunków – zatwierdzanie KPO nie tylko nie wspomaga odbudowy po pandemii, ale nie pozwala na wykorzystanie środków KPO do odpowiedniej reakcji na kryzys humanitarny spowodowany wojną w Ukrainie – mówił marszałek Olgierd Geblewicz. –  Należy znaleźć formułę dla uruchomienia środków KPO, dedykowanych samorządom terytorialnym, m.in. w zakresie ochrony zdrowia, bez rezygnacji z oczekiwania na wypełnienie przez władze centralne postawionych przez Komisję Europejską warunków. Samorządy mogłyby zacząć wykorzystywać środki KPO w tych sferach i w zakresie infrastruktury krytycznej z punktu widzenia długofalowego oddziaływania kryzysu uchodźczego, w tym przede wszystkim medycznej – podsumował marszałek.

Od 2014 r. polityka spójności jest największym źródłem bezpośrednich inwestycji z budżetu UE w realną gospodarkę. W latach 2021-2027 prawie jedna trzecia budżetu (330 mld euro w cenach z 2018 r.) jest zarezerwowana na inwestycje na rzecz spójności, mające na celu wspieranie tworzenia miejsc pracy, konkurencyjności przedsiębiorstw i wzrostu gospodarczego, zrównoważonego rozwoju i łagodzenia społeczno-gospodarczych kosztów transformacji klimatycznej.

Grupa Monitorująca Spójność (Cohesion Monitoring Group) została utworzona jako formuła otwarta dla wszystkich członków Europejskiej Partii Ludowej, którzy są zainteresowani tym, w jaki sposób około jedna trzecia budżetu UE jest przeznaczana na inwestycje, realizację priorytetów politycznych UE oraz wzmacnianie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE.

Grupa Monitorująca Spójność (Cohesion Monitoring Group) koncentruje się na trzech obszarach:

1.Zapewnienie widoczności wyników polityki spójności i jej wpływu na obywateli, przedsiębiorstwa i regiony UE.

2.Śledzenie zakończenia polityki spójności na lata 2014-2020 i realizacji okresu programowania 2021-2027.

3.Kształtowanie przyszłości spójności po roku 2027.

Grupa EPL uważa, że najbliższe miesiące i lata są kluczowe dla skutecznej realizacji polityki w terenie. Parlament Europejski powinien być aktywnym uczestnikiem procesu monitorowania sposobu przekazywania funduszy, aby móc wyciągać wnioski, identyfikować potencjalne niedociągnięcia, w porę je sygnalizować i proponować dostosowane do potrzeb rozwiązania, czy to w kontekście ewentualnej rewizji ram prawnych, czy też z myślą o przygotowaniach do nowego okresu po roku 2027. Tempo to ma szczególne znaczenie, ponieważ w najbliższych miesiącach i latach wyzwaniem będzie zarówno zamknięcie okresu programowania 2014-2020, jak i rozpoczęcie realizacji bieżącego.