- Polskie Regiony - serwis informacyjny ZWRP
- +48 22 831 14 41
- biuro@zwrp.pl
W Senacie w sprawie Odry
Polskie Wakacje. Małopolska zaprasza
18 sierpnia 2022
Usuwanie skutków skażenia Odry na Pomorzu Zachodnim
19 sierpnia 2022
Katastrofa ekologiczna w Odrze oraz związane z nią zagrożenia i podjęte działania były tematem obrad Senackiej Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu, która odbyła się 18 sierpnia br.
Od końca lipca obserwowany był pomór ryb w Odrze na odcinku od Oławy w dół. Zakaz wstępu do Odry został wprowadzony w województwach: zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim. Nadal nieznana jest przyczyna masowego pomoru ryb.
W wyniku przeprowadzonej dyskusji z udziałem przedstawicieli samorządu i organizacji pozarządowych oraz ekspertów senacka komisja przyjęła uchwałę w sprawie katastrofy ekologicznej na rzece Odrze. Senatorowie uznali w niej, że są przesłanki do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z art. 231 § 1 Kodeksu karnego, polegającego na niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, w szczególności ministrów odpowiedzialnych za ochronę środowiska oraz nadzór nad Wodami Polskimi, właściwych wojewodów, głównego inspektora ochrony środowiska i prezesa Wód Polskich. Komisja przyjęła też wniosek do prezesa Najwyższej Izby Kontroli o natychmiastowe przeprowadzenie kontroli doraźnej w resortach i instytucjach odpowiedzialnych za ochronę środowiska w zakresie, który obejmuje m.in. realizację ustawowych obowiązków informowania o zagrożeniu w związku z sytuacją na Odrze. W uchwale komisja poparła wniosek Polskiego Związku Wędkarskiego o ustanowienie Krajowego Planu Rewitalizacji Odry i zapewnienie na jego realizację odpowiednich środków finansowych w ustawie budżetowej na rok 2023. Apeluje też do Rady Ministrów o niezwłoczne przygotowanie rozwiązań prawnych, które pozwolą na zrekompensowanie strat poniesionych przez mieszkańców i przedsiębiorców w wyniku tej katastrofy ekologicznej.
W posiedzeniu komisji nie uczestniczyli zaproszeni przedstawiciele resortów i instytucji rządowych odpowiedzialnych za ochronę środowiska.
„Polskie Wody zostawiły wędkarzy samych sobie. My postanowiliśmy im pomóc” – mówiła członkini Zarządu Związku Województw RP, marszałek województwa lubuskiego Elżbieta Ann Polak. Przypomniała, że zarząd województwa lubuskiego złożył do premiera wniosek o ogłoszenie stanu klęski żywiołowej, ale do dzisiaj nie otrzymał odpowiedzi. Poinformowała, że pierwszy sztab kryzysowy został zorganizowany przez wojewodę lubuskiego 11 sierpnia. Jak podkreśliła, główną informacją z tego posiedzenia było to, że główny inspektor sanitarny ma się zastanowić czy ostrzec ludzi. „Drugi sztab odbył 12 sierpnia. Przekazem dnia PiS-u była informacja, że służby wojewody mają zakaz wypowiedzi do mediów, a cała komunikacja musi być uzgodniona z właściwymi ministrami” – mówiła marszałek Elżbieta Anna Polak. „Pierwszy sztab – rzeczowy, merytoryczny, samorządowy – został zwołany przez Donalda Tuska w Szczecinie 13 sierpnia” – dodała. Podczas tego spotkania marszałkowie zachodniej Polski postanowili współpracować ponadregionalnie. Celem jest przygotowanie programu ratunkowego dla Odry. Planowane jest powołanie eksperckiego zespołu, który miałby ustalić przyczyny zatrucia Odry. „Chcemy prowadzić bieżący monitoring jakości wody, szacować szkody (…) Żądamy kontroli ewidencji pozwoleń wodnoprawnych i monitoringu tych pozwoleń, a także kontroli zrzutów wód pokopalnianych” – wyliczała marszałek.
„Nie pozwólmy zapomnieć o odrzańskiej katastrofie ekologicznej, nie pozwólmy na rozmycie tego tematu” – apelował prezes Zarządu Związku Województw RP, marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz. „Ta katastrofa wróci z podwójną siłą. Jeśli nie podejmiemy działań realnie ratujących Odrę, to zabijemy ją do końca” – dodał. Zwrócił uwagę na możliwość wtórnego zatrucia rzeki przez rozkładające się ryby.
Zdaniem marszałka Geblewicza pierwotną przyczyną katastrofy w Odrze jest rozbicie całego systemu myślenia o rzekach. – Jeżeli zdecydowaliśmy się potraktować rzeki jako autostrady, a więc je zabetonować (co jest mało mądre z hydrologicznego z punktu widzenia, bo niektórzy wciąż nie mogą zrozumieć, że jak się pogłębi rzekę, to koryto będzie niżej, ale wody wcale nie będzie więcej), konieczne są prace natychmiastowo przywracające pewien system. Spowodowanie, że rzeką zajmuje się Ministerstwo Infrastruktury podobnie jak autostradą, jeszcze przyznanie mu pozwoleń wodno-prawnych do tego, co ma być zrzucone do tej rzeki, skutkuje tym, że jak wychodzi taka katastrofa, to wychodzi szef Wód Polskich i mówi „nie mamy żadnych kompetencji ekologicznych”. Jeśli można dzisiaj o cokolwiek postulować, to o mądrą legislację w zakresie systemu, ale też o działania systemowe tu i teraz – dodał marszałek województwa zachodniopomorskiego.
Olgierd Geblewicz podziela też opinię, że powinny być wprowadzone rozwiązania prawne chroniące wszystkich przedsiębiorców, którzy stracili możliwość prowadzenia działalności.
Alicja Pawelec, ekspertka z WWF Polska, przypomniała, że z udostępnionych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wyników badań wynika, że w Kanale Gliwickim 15–16 sierpnia zanotowano ponadnormatywne stężenie chlorków i sodu. „Może to oznaczać, że w Odrze nadal coś płynie” – stwierdziła. Apelowała o zaprzestanie prac regulacyjnych na Odrze co najmniej do czasu wyjaśnienia przyczyn katastrofy, zwolnienie PZW z obowiązku zarybiania Odry jesienią tego roku, a także przeniesienie Wód Polskich do resortu klimatu.
Podczas dyskusji senatorowie zwracali uwagę m.in. na brak przepływu informacji o katastrofie ekologicznej na Odrze. W ich ocenie system powiadamiania o zagrożeniach zanieczyszczeń wód zawiódł, a odpowiedzialna jest za to administracja rządowa. Postulowali też zmiany prawa wodnego, w szczególności w zakresie wprowadzania ścieków do wód.
Senatorowie podziękowali Polskiemu Związkowi Wędkarskiemu, wędkarzom, społecznej straży rybackiej i społecznikom za ich pracę. „Dziękujemy za pracę, którą wykonujecie od wielu dni nad Odrą, w interesie nas wszystkich” – mówił senator Krzysztof Kwiatkowski. Z kolei przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera zapowiedziała, że najbliższe posiedzenie komisji zostanie poświęcone bezpieczeństwu zdrowotnemu w związku z katastrofą ekologiczną na Odrze.
Źródło: senat, lubuskie, inf. własna
